وشەی (و)
هەموو نەتەوەیەک لای خۆی هەوڵی داوە ڕێنووسێکی هاوبەشی هەبێ و بڕیاری داوە کە وشەکان چۆن بنووسرێنەوە. دیارە ئێمەی کوردیش لەو بوارەدا هەوڵی خۆمان داوە، بەڵام ڕەنگە پێویست بێ زیاتر لەسەری بدوێین.
یەکێک لەو شتانە کە زۆرجار سەرنجم ڕادەکێشێ نووسینی وشەی (و)ە کە بەپێی بڕیاری کۆڕی زانیاریی کوردستان دەبێ وەک وشەیەکی سەربەخۆ چاوی لێ بکرێ، کەچی هەندێ کەس بێ ئەوەی گوێ بدەنە ئەو یاسایە دەیلکێنن بە وشەکەی پێشیەوە، نموونە:
بەردو ئاسن ـ کوڕو کچ ـ مەلو باڵندە و هتد.
لەو وشانە وشەی (و) بۆ خۆی وشەیەکی سەربەخۆیە و نابێ بلکێندرێن بە وشەی پێشیانەوە واتە دەبێ هەموو کاتێ بە جیا ئاوا بنووسرێن:
بەرد و ئاسن ـ کوڕ و کچ ـ مەل و باڵندە و هتد.
ئەو بڕیارەی کۆڕی زانیاری زۆر گونجاو و لەبارە، لە زمانەکانی دیکەشدا بە جیا دەنووسرێن، لە ئینگلیزیدا قەت نانووسن:(Iand you) بەڵکوو دەنووسن:
(I and you)
لە فارسیدا نانووسن (منو تو) یان (منو تو) بەڵکوو دەنووسن: (من و تو).
هیوادارم ئەوانەی بە کوردی دەنووسن ئەو بڕیارەی کۆڕی زانیاریی کوردە ڕەچاو بکەن.
لە جێی بەردیش بوومایە دەمنووسی "پرسیار و وەڵام" لە سەرەوە لە نێوان "هەواڵەکان" و "داگرتن"دا.
من وورد بومەتەوە لەو مەسەلەیە کاک دیاکۆ، پێش ئەوەی لێرە بنووسم وەک خەتاتێک بە جیا ئەمنووسی بەڵام دوای ئەمبینی بۆ هەندێ پیت ئەلکێنراو بۆ هەندێکیش نە ئەلکێنرا، بەڵام لێرە وابزانم بە هەڵە فێری بووبووم جەنابتان و کۆڕی زانیاری ڕاست ئەکەن بۆ نموونە ئەمانە باون:
کوڕو کچ
ژن و مێرد
ماڵ و حاڵ
دارو بەرد
ڕۆژو شەو
یانی ڕ، ر، د، ز، ژ، و هەندێکی تریش وابزانم بەڵام بە بڕوای منیش (فلسێک ناژی) ئەبێ جیا بێت، نیەتمە منیش جیا ئەینوسم. کوڕ و کچ
(تۆزێکیش زەحمەتە بەڵام خۆ کورد وەک چینی بینوسیایە هەموومان ئینتیحارمان ئەکرد!!)
دەستخۆش بابەتێکی بەپێز و گرنگە
بیرم چوو،ڕاستکردنەوەیەکی بچووک: ووشەی (و) نا، بەڵکو: ئامرازی پەیوەندی (و)
یانی کاک ئەمیر هەموو کارەکان لەسەر ئەم (و) ـەی من وەستاون.
ئاخر هەر ڕۆژەو قسەیەک دەکرێت.
منیش لەسەر قسەی دوو زمانەوان بەیەکەوەم لکاندن، ئەو کات وتم باشە، ئەی وشەی (زووو درەنگ) ؟ خۆ لە هیچ زمانێکدا 3 پیت بەدوا یەک نایەن. وتیان ئاخر ئوم دوو (وو) ـه لە فۆلکلۆری کوردی یەک دانە پیتە.
بەخوا باش سەرتان لێ شێواندووین.
برای بەڕێزم کاک ئەمیر گیان، خۆ من ئەم گفتوگۆیەم لەگەڵ تۆ سازنەداوە، من باسی ڕابردوویەکی دووردەکەم. درنگووزووش نابێت semantic error چونکە درەنگ پێش زوو نایەت؟
کە حاڵی بووین مەرجە تێش بگەین.
i re-open it
وشەم نەبیستوەو ناشی نووسم! من ووشەیان فێرکردووم، سەیرێکی قامووسەکانتان بکەن!
"وو" یەکێکە لە پیتە بزوێنە نەگبەتەکانی کوردی
تۆزێک تێکەڵتان کردوە:
ئەو دەنگوباس و گفتوگۆ و کشتوکاڵەی ئێوە باسی ئەکەن،لەوێدا (و) ئامرازی پەیوەندی نیەو بەڵکو ناوبەندە،"دەنگوباس" ووشەی داڕێژراوە "ناو+ناوبەند+ناو"
بۆیە ئامرازی پەیوەندی نیە!
پاشان زمان حسابێکی تایبەت ئەکا بۆ بەکارهێنان: من دڵنیام لەوکتێبە کوردیانەی خوێندومەتەوە قسەکەی خۆمەو بەڵگەشم هاوڵاتی و کوردستانی نوێ یە!
خۆتان سەیری بکەن: (لە ڕاستیا زۆر لایەنگری لە دانەنانی بۆشای یەکەم ئەکرێت گەر بە ووردی سەیری بکەن!)
کوردی و فارسی ، گەل و ووڵات، نان و ماست،
دارو بەرد
قازو قوڵنگ
کوردو عەرەب
چاو قاوە (چا و قاوە؟!!)، قاوەو چا(قاوە و چا؟!)
بە کورتی واتە: لەدوای ئەوپیتانەوەی کە نالکێن "و" دێت بێ بۆشایی، وە لەپاش ئەو پیتانەی کە دەلکێن ئەوا بۆشایی دێت!
چاک ووردبوومەتەوەو لە ژیانیشمدا ئەمە یەک وردبوونەوە بەو ووردیە تەماشا بکەم!
له فەرهەنکەی جافیش وورد بەرەوە!
چارە بۆ زووو درەنگ، کاکە ئەمیر بەوە نابێت ووشەکە بگۆڕیت، بەڵکو یاساکانی زمان (چۆن ئاسانە لەسەر زمان) ئەوە چاری ئەکات ئەویش بەوەی :
زووو درەنگ = لە کوردیدا ئەگەر 3 "و" هات یەکیان لا ئەبرێت لەبەر ئاسانی لەسەر زمان (وابزانم لە پۆلی 5 ئەخوێنرێت! ڕاستم کەنەوە گەر هەڵەم)
کاکە بەرد:
پرسیارو وەڵام زۆر ڕاستەو عەیبی نیە!
بوو بە ڕەخنەی کابرای دەرهێنەر، پاشان بۆشایی دانان لە نێوان "و" و ووشەکە خۆی پیتچنین ئاسانتر ئەکات، ئەتوانی ئەوە باشترین بەڵگەت بێت بۆی، وە لە دوای ئەو پیتانەوەی کە نالکێن ئاسانترو جوانتریشە بۆشایی هەر دانەنرێت!
(بە تایبەت بەم کیبۆردی حازریە)
منیش لەگەڵ تۆم وتووێژم ساز____نەداوە. ئەوە کاک دیاکۆ بوو کە ئەم باسەی کردەوە. ئەگەر هەڵەی واتایی لە وشەکەدا هەیە چۆن بڕیار درا کە "دەنگ" لە پێش "باس" دا بێت لە (دەنگوباس) و حیکمەت لە پێشدانووسینی
"بەر" چییە لە "بەرودوا"دا؟ باشە بڵێین "بەر" پێش "دوا" دێت، ئەی لە "سەروبەر" چۆن بوو "سەر" پێش کەوت؟
هیوادارم کە "زانیاریخۆت"یش بگۆڕدرێت بۆ "زانیاریی خۆت"، چونکە "زانیاری" خۆی ناوە و پێویستی بە ئامرازی پەیوەندی "ی"یە بۆ گەڕاندنەوەی بۆ "خۆت". ئەمەش لە نێوان "بگەڕی" و "چوونا دەرڤە" لە سەرەوە.
بێگومان کە حاڵی بوون پێویستیشە تێ بگەن!
من نە لە ناڵ ئەدەم و نە لە بزمار، من باسی ڕێزمان ئەکەم!
دیسان هەڵەیت، مەسەلەکه هیچ کەللە ڕەقی نیە لای من جا نازانم بۆ لای جەنابتان!
من یەکەم جار پێم ووتی "و" ووشە نیەو بەڵکو ئەوەی تۆ باسی ئەکەیت ئەوە ئامرازی پەیوەندیە!
ئێستاش دیسان پێت ئەڵێمەوە کەوا "و" لە ووشەی داڕێژراوی "کشتوکاڵ" ئامرازی پەیوەندی نیە بەڵکو ناوبەندە.
زیاد لە 15 شێواز هەیە بۆ درووست کردننی ووشەی داڕێژراو، بابەتەکەی تر باسی بابەتەکەی د. مارف ئەکات، ئەتوانی سەیرێکی بکەیت
بۆیە "و"ی ناوبەند و "و" ی ئامرازی پەیوەندی کە سەربابەتی ئەم باسەیە، زۆر جیاوازن، هیوادارم ئێستا ڕوون بێت کە من تاقەتی ناڵ و بزمارم نیە!
هەندێ شت بۆ سەکۆ جوان نیە...ئیمەیڵێک ئەخەمە خزمەتت!
سڵاو هاوڕییان،
دەستان خۆش، دەست خۆش کاک دیاکۆ بۆ ئەو ڕوون کردنەوە بەسووده.
ئەوەی ڕاستی بێت من شارەزای زمانی کوردی نیم بە باشی بگرە هیچ زمانێک بۆیە لەم گۆمە خۆم ناخنكێنم.
زۆریش ئاسایە نەزانم چونکە بواری من ئەوە نیە. زۆریش مەمنوون ئەبم هەڵەیەکم هەبوو ڕاست بکرێمەوه.
مەسەلەیەکی عەرەبی هەیە کە بە باشی لە بیرم نیه و ئەڵێ:
احب ان اکون عبدا لم علمنی کلمه.
ئیتر من وە خێر و تۆ وە سڵامەت:)
کاکە دیاکۆ نازانم ئەو تعصب و شتە لە کوێوە هات و باسی کێش ئەکەی بەخوا، پاشان باسەکەش من گەر پێم خۆش نەبێت لەسەری ناڕۆم و لە قسەکانی منیشدا 1 ووشەی ناشیرینی تیا نەبوو.
سوپاس بۆ ڕوونکردنەوەکەت بەڵام پێم خۆش بوو بزانم بەراورد کردن لەگەڵ لاتینی و یاساکانی لاتینی بۆ خۆی تا چەن ڕاستە؟ چوونکە هەموو ئەوانەی کە جەنابت باست کردن هەمووی لە ڕاست و ڕێک ئەچێت بەمەرجێک پرسیارەکەی سەرەوە وەڵامی ئەڕێی هەبێت.
ئەمینۆ گوتەنی منیش ئەمە یەک ئەوەی کە جەنابت باست کردوون بیبیستم.
سوپاس
سوپاس ماندوو نەبیت کاکە دیاکۆ. بەدوایدا ئەچم منیش
دەستان خۆش هاوڕێیان
کاک دیاکۆ ئایا ئەمە هەڵەیە؟
دێڕی سێیەم: سەوزاییی شاخەکان بەرەو نەمان ناچن.
منیش ئەڵێم وشەی شینایییی دێڕی سێیەم.
ئەو کاتە ئەبێت بە نەبزوێن + بزوێن + نەبزوێن + نەبزوێن
دووبارە دەستان خۆش